Wydanie drugie.
Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1966.

25 cm, oprawa twarda płótno oryginalna, 881 s., [108] s. tabl. Ksiażka szyta. Brak obwoluty, stan książki wewnątrz bardzo dobry, choć ostatnie kilkadziesiąt kartek ma ślad dawnego zawilżenia [lekkie zmarszczenie widoczne na dolnej fotografii], jasne płótno okładki jest jednak dość mocno brudne, na przedniej wyklejce podpis poprzedniego właściciela. Masa egz.: 2050 g.
Redakcja naukowa Ernest Wiśniewski; Wojskowy Instytut Historyczny.
Zawiera ponad 120 stron indeksów i bibliografii.
Początek wstępu:
  Wojna wyzwoleńcza lat 1939-1945 należy do najdonioślejszych okresów w dziejach ojczystych. O jej znaczeniu stanowi ogrom zagrożenia i męczeństwa oraz wielkość wysiłku wyzwoleńczego narodu polskiego w walce z najeźdźcą hitlerowskim, a zwłaszcza głębokie, rewolucyjne przemiany polityczne i społeczne, jakie w wyniku zwycięskiego zakończenia wojny nastąpiły w życiu narodu i pozycji międzynarodowej Polski.
  Przez blisko dwa wieki problem niepodległości i niezawisłego bytu państwowego był naczelnym zadaniem narodowym, którego rozwiązanie warunkowało istnienie i historyczny rozwój narodu polskiego. Walka o niepodległość skupiała wysiłki i dążenia wszystkich jego patriotycznych warstw, wywierała przemożny wpływ na wszystkie dziedziny jego życia. Jedną z zasadniczych cech polskich dążeń niepodległościowych jest ich nasycenie postępową treścią społeczną oraz ścisły związek z wolnościowymi i rewolucyjnymi ruchami innych narodów Europy, szczególnie narodów państw zaborczych. Możliwość odrodzenia Polski łączyła się bezpośrednio z obaleniem w tych państwach rządów despotyzmu i re-akcji społecznej.
  Odzyskanie niepodległości w 1918 r. było doniosłym zwycięstwem narodu polskiego, osiągniętym właśnie w warunkach klęski wojennej mocarstw zaborczych, wrzenia rewolucyjnego w uropie, a przede wszystkim zwycięstwa Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej w Rosji. Jednak wraz z wyzwoleniem narodowym nie nastąpiło wówczas wyzwolenie społeczne polskich mas pracujących. W istniejącym układzie sił wewnętrznych i międzynarodowych władzę objęły klasy posiadające. Polska odrodziła się jako państwo burżuazyjno-obszarnicze o reakcyjnej formie rządów, co zaważyło ujemnie na sprawie jej nie-podległego bytu.
  Po wskrzeszeniu państwa polskiego problem niepodległości przesunął się z płaszczyzny zrywów zbrojnych na płaszczyznę troski o zapewnienie jej trwałych podstaw w dziedzinie społecznej, gospodarczej, wojskowej i międzynarodowej. Rzetelna troska o umocnienie niepodległości Polski była narodowym nakazem wobec stale rosnącego - niemal od chwili wyzwolenia - zagrożenia ze strony imperializmu niemieckiego. Polityka państwa we wszystkich wymienionych dziedzinach miała decydujące znaczenie dla dalszych losów narodu. Lecz rządy burżuazyjno-obszarnicze lat 1918-1939 nie rozwiązały problemu utrwalenia niepodległości Polski ani w skali wewnętrznej, ani zewnętrznej, w dużej mierze wskutek przeciwstawiania jej sprawie postępu społecznego w Polsce i w świecie. Osłabiło to znacznie możliwość skutecznego odparcia agresji hitlerowskiej na Polskę we wrześniu 1939 r., stało się jedną z zasadniczych przyczyn klęski wojennej Polski i utraty niepodległości.
  Naród polski wszedł w dramatyczny okres wojny i okupacji z zespołem nierozwiązanych podstawowych problemów społecznych, a jednocześnie z bogatą i żywą tradycją walk niepodległościowych. Tradycja ta wywierała silny wpływ na kształtowanie się poglądów i postaw politycznych, kryteriów ocen, myślenia i działania narodowego większości Polaków. Jednym z najcenniejszych doświadczeń, jakie naród polski zdobył w okresie, w którym każde niemal pokolenie wpisywało się do historii powstaniem zbrojnym, było przekonanie o istnieniu ścisłego związku między niepodległością Polski a sprawą wolności, demokracji i sprawiedliwości społecznej w całej Europie.
  Od końca XVIII w. problem zgodności celów i aspiracji narodowych z dążeniami mas ludowych do przemian społecznych zajmował naczelne miejsce w historycznym procesie rozwoju narodu polskiego jako narodu nowoczesnego. W latach ostatniej wojny i okupacji problem ten przejawił się szczególnie wyraźnie. Jego rozstrzygnięcie stało się dziełem sił polskiej lewicy rewolucyjnej, którym przewodziła Polska Partia Robotnicza. Wyzwolenie Polski przez Armię Radziecką stworzyło przy tym sprzyjający dokonaniu zasadniczych przemian społecznych układ warunków zewnętrznych. Historia dowiodła, że w okresie wojny wyzwoleńczej najbardziej zgodne z interesami narodu stanowisko w sprawie dróg i metod walki z okupantem hitlerowskim o niepodległość Polski reprezentowały siły lewicowe, ludowodemokratyczne i rewolucyjne.
  Wojna wyzwoleńcza narodu polskiego była wojną w obronie istnienia narodowego i państwowego, o odzyskanie i utrwalenie niepodległości opartej na nowych podstawach społecznych, przeciw najeźdźcy reprezentującemu najbardziej zwyrodniałą formę imperializmu w jej hitlerowsko-faszystowskiej postaci. Objęła ona całość wysiłków wyzwoleńczych narodu, wszystkie formy jego walki z zaborcą. Od pierwszych dni była wojną sprawiedliwą, łączyła się z walką innych narodów świata przeciw faszystowskim agresorom i wpływała na kształtowanie sprawiedliwych, postępowych cech charakteru drugiej wojny światowej.
  Naród polski w rezultacie agresji hitlerowskiej znalazł się w obliczu groźby zupełnej zagłady, w obliczu planowo i konsekwentnie realizowanej polityki eksterminacyjnej. Żaden naród okupowanej Europy nie stanął przed tak daleko posuniętym totalnym niebezpieczeństwem, żadnego z okupowanych terytoriów Europy nie objęła taka koncentracja terroru fizycznego, politycznego, psychicznego i moralnego.
  Rozmiary i nasilenie ludobójczych akcji okupanta wobec ludności Polski pozostawiały tylko jedną drogę - powszechnego oporu, zwłaszcza zbrojnego. Wymagała ona od całego narodu patriotyzmu, woli walki i wiary w zwycięstwo. W warunkach okupacji i wojny wyzwoleńczej społeczeństwo polskie musiało poszukiwać słusznych dróg przeciwstawienia się najeźdźcy. Warunki te wymagały niemal od każdego Polaka osobistego wyboru i decyzji dotyczących zasadniczych spraw życia i walki narodu, jego honoru i przyszłości. Niemal każdy Polak stawał przed koniecznością określenia swego stanowiska w sprawie walki o wyzwolenie ojczyzny, swego udziału w tej walce i gotowości do złożenia w niej najwyższej ofiary. Z próby tej naród polski wyniósł nienaruszoną godność, wpisując do księgi swych dziejów nowe karty bohaterstwa i po-święcenia. Zdobył też doświadczenia, których powszechność i zakres do głębi przeorały jego świadomość narodową, społeczną i polityczną, połączyły w niej patriotyzm z rewolucyjnością, pogłębiły zrozumienie związków losów własnych z losami i walką innych narodów, pobudziły i utrwaliły wolę skutecznego zabezpieczenia Polski przed klęskami na-rodowymi w przyszłości.
  W wojnie przeciw najeźdźcy i zaborcy hitlerowskiemu uczestniczył, z nielicznymi wyjątkami, cały naród polski. Najwyższą formą walki z okupantem była niewątpliwie walka zbrojna. Równolegle rozwijała się także walka przeciw eksploatacji gospodarczej, sabotaż w przemyśle i transporcie, walka w obronie kultury i oświaty polskiej, działalność propagandowo-polityczna. Każda z tych dziedzin walki wymagała nie mniejszej ofiarności niż walka zbrojna. Wszechstronny, stanowczy, aktywny opór społeczeństwa polskiego składał się na nieugiętą postawę narodu, na narastanie stanu zagrożenia okupanta na ziemiach polskich. Okupant nie zdołał, mimo głębokich ran zadanych narodowi polskiemu, złamać jego ducha oporu i woli walki. Dlatego też sukces odniesiony przez Niemcy hitlerowskie nad Polską we wrześniu 1939 r. nie był ich zwycięstwem nad narodem polskim. Wola oporu narodu została spotęgowana wówczas, gdy jego walka sprzęgła się z walką narodów Związku Radzieckiego.
  Wysiłek wojenny narodu polskiego rozwijał się zarówno w kraju, jak i na obczyźnie. Na ziemiach mocarstw zachodnich powstały i działały głównie polskie burżuazyjne ośrodki polityczne i podległe im siły [...]
LCCN 66086369; D765 .R3 1966. OCLC: 3374590, 9088427, 11872390